کاروانسرای تاریخی خواجه نظر میراث زیبای دوره صفوی

در گذشته دور اکثر تمدن‌های بزرگ بشری در کنار رودخانه ها و یا مناطقی که از امنیت طبیعی بیشتری برخوردار بودند شکل می‌گرفته است، منطقه آزاد ارس نیز به لحاظ دارا بودن هردو ویژگی فوق الذکر میزبان آثار تاریخی و محوطه های باستانی متعددی در کرانه رود ارس می باشد. کلیسای سنت استپانوس، کلیسای چوپان، کلیسای ننه مریم، روستای تاریخی دره شام، کاروانسرای خواجه نظر، پل ضیاءالملک، حمام تاریخی جلفا، پل آهنی، پل چوبی، پل های تاریخی خداآفرین، مجموعه تاریخی کردشت و برج تاریخی دوزال از جمله آثار تاریخی بر کنار رود ارس خودنمایی می کنند. در کنار این اماکن فرهنگی و تاریخی؛ اکو موزه روستای گلفرج و موزه اشیاء تاریخی خداآفرین با نمایش اشیاء تاریخی گذشتگان؛ فرهنگ مردمان ساکن این منطقه را به خوبی نمایان ساخته است.ارس خاستگاه تاریخ و تمدن، تنها منطقه آزادی است که میزبان یک اثر ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو بوده و بدین سبب اماکن تاریخی مستقر در آن به عنوان یک ارزش افزوده در جذب گردشگران داخلی و خارجی در بین سایر مناطق آزاد بشمار می آید.خواجه نظر یکی از ارامنه معتبری بود که از جلفا خارج شد و چون در تجارت ترقی کرد و نزد شاه عباس کبیر و جانشین او شاه صفی اعتبارات حاصل نمود ، او را کلانتر ملت ارامنه کردند و به افتخار وطن اصلی خود جلفا 2 کاروانسرای بزرگ در آنجا بنا کرد که هنوز در طرفین رودخانه باقی هستند یکی از زیباترین کاروانسراها خواجه نظراست

کاروانسرای تاریخی خواجه نظر میراث زیبای دوره صفوی در جلفا کنار رود ارس در تاریخ  ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۷۴۴ به‌عنوان یکی آثارتاریخی ایران ثبت ملی شده است.با اینکه اغلب کاروانسراهای عباسی دارای پلانهای مدور- چند ضلعی – دو ایوانی – کاروانسرا با تالار ستون دار و چهار ایوانی ساخته شده اند. اما در این بین یک سری کاروانسراها دارای پلان‌های متفاوت با این الگو می‌باشند. مانند کاروانسرای سبزه وار و نیز کاروانسرای خواجه نظر جلفا.این کاروانسرا دارای حیاط مرکزی و سه ایوان در سه طرف حیاط می‌باشد بنا در سه ضلع حیاط چرخیده و مصالح آن سنگ تراش و آجر می‌باشد. دارای پوششهای گنبدی شکل با طاق جناقی می‌باشد. پلان مستطیل شکل دارد از داخل راهروهایی جهت دسترسی به اتاقها وجود دارد. طول بنا دو برابر عرض آن می‌باشد.

گنجه و گنجینه...