تمدن هر کشوری بر پایه فرهنگ ومیراث فرهنگی مردم آن استوار است

مواظت از میراث فرهنگی خصوصا برجسته ترین مواریث کهن ایرانزمین درشرایط کنونی که دوران مبارزه با آلودگیهای زیست محیطی ونبرد نابرابر با زندگی ماشینی است، یک ضرورت حیاتی است.انجام چنین کاری منافع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیار زیادی دارد که به عنوان عاملی مؤثر نقش خود را در ایجاد و برقراری توسعه پایدار ایفا می‏کند.باید تا حد ممکن از وارد آوردن آسیب به  جاذبه‏های فرهنگی و طبیعی موجود در آن جلوگیری کرد.تاکنون حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی بیشتر به عهده کشورهایی بوده که چنین ثروتهایی را در اختیار داشته‏اند، ولی پس از تصویب مقاوله‏نامه‏ای با عنوان‏ میراث جهانی، شامل ثروتهای فرهنگی و طبیعی که از مرزهای سیاسی و جغرافیایی فراتر رفته و ارزش جهانی کسب کرده‏اند، به جوامع بین‏المللی این امکان داده شده است تا در حفظ عناصر آن همکاری کنند.محیط زیست و میراث فرهنگی و طبیعی که هدیه الهی به بشر است به عنوان اندوخته‏ای بارور و موزه‏ای ماندگار و زنده برای انسان تشنه و حریص است، انسان مصرف‏کننده، سازنده و مخربی که سالهای متمادی همزیست با آن است، و اینک بیش از هر زمان دیگر به ارزش و اهمیت آن پی برده و برای حیات خود ناگزیر به حفاظت آن است و زمانی خواهد توانست به رشد و توسعه‏ای موزون، هماهنگ و پایدار دست یابد که با برنامه‏ریزیهای آگاهانه و عالمانه خود در حفظ و نگهداری آن بکوشد.بیان مسألهحفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی برای تعادل بخشیدن به حیات انسانها و دستیابی به توسعه پایدار و سازمان‏یافته، که روند تکامل تمدن بشری را در پی خواهد داشت، از چنان اهمیتی برخوردار است که یک بسیج عمومی، جهانی، دولتی و مردمی را می‏طلبد. مردم باید محیطهای طبیعی و فرهنگی را به عنوان نهاد همبستگی معنوی در اجتماعات محلی خود تلقی کنند و بپذیرند که همان‏گونه که با انهدام و تخریب محیط طبیعی زندگی بشر به خطر می‏افتد، ویرانی میراث فرهنگی و تاریخی نیز زندگی معنوی را به مخاطره می‏افکند.امروزه در تمامی کشورها اهمیت حفاظت از محیط زیست که میراث طبیعی و فرهنگی در آن جای گرفته بر همگان روشن است.باید به دقت بر روی آثار به جای‏مانده از گذشتگان که امروزه ما امانت‏دار آن هستیم، تأمل کنیم و آنها را بشناسیم و ضمن حفاظت، مرمت و نگهداری آنها، با ارائه طرحهای نو، به ایجاد آثار جدید اقدام بنماییم به‏طوری که تفاوتهایی با آثار پیشینیان ما داشته باشد، زیرا اگر امروزه چنین کاری انجام نشود، نسل حاضر نمی‏تواند چیزی را به آیندگان بسپارد.اعتقادات دینی و ملی و فرهنگی ما نیز توجه خاصی به خلاقیت، ابتکار و حفظ و نگهداری میراث زیست محیطی و آثار فرهنگی دارد.روند تخریب منابع طبیعی، آلودگیهای زیست محیطی، از بین رفتن آثار فرهنگی و یادمان‏های تاریخی، توسعه موزون را در یک کشور به توسعه ناهماهنگ سوق می‏دهد.بنابراین ضرورت انجام کار کاملا احساس می‏شود و وظیفه کلیه دست‏اندرکاران اعم از سیاستگذاران، مدیران اجرایی، پژوهشگران، استادکاران و هنرمندان است که به‏طور واقع‏بینانه و آگاهانه به مسائل مربوط به میراث فرهنگی و طبیعی و حفاظت آنها برای دستیابی به توسعه پایدار در کشورهای خود بپردازند و نهایت تلاش و کوشش خود را در راه رسیدن به اهداف مورد نظر بنمایند.قبل از اینکه وارد بحث اصلی یعنی ضرورت توجه به امر حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی برای تحقق یافتن توسعه پایدار شویم.میراث فرهنگی و طبیعی بیان‏کننده پیشینه تاریخی، تمدن و فرهنگ و جاذبه‏های طبیعی هر کشوری است که شکل‏گیری و به وجود آمدن آن در طی سالیان متمادی صورت گرفته است.نیروها و عواملی که پدیدآورنده این‏گونه آثار طبیعی و انسانی هستند در طول زمان و در شرایط مکانی خاص خود عملکردهای متفاوتی داشته‏اند و آنچه که ما امروزه شاهد آن هستیم و تحت عنوان میراث طبیعی و فرهنگی از آن نام می‏بریم در بعد طبیعی آن حاصل تأثیر عوامل طبیعی بر یکدیگر و دخل و تصرفات عوامل انسانی بر آنها است که چشم‏اندازهای متنوعی را به وجود آورده است و به لحاظ داشتن ویژگیهای خاص خود از دیگر پدیده‏های طبیعی متمایز است.این‏گونه پدیده‏ها در گذشته‏های دور نیز در گوشه و کنار کشورهای مختلف جهان وجود داشته ولی مطالعات چندانی بر روی آنها صورت نگرفته و در دهه‏های اخیر با پیشرفتی که در همه علوم حاصل شده است پژوهشگران علوم زمین به اهمیت آنها پی برده و کار مطالعاتی خود را در مورد بررسی، شناسایی و معرفی آنان به جهانیان شروع کرده‏اند.پژوهش در مورد چنین پدیده‏هایی به قدری حایز اهمیت است که یونسکو از این‏گونه آثار تحت عنوان میراث طبیعی نام برده و کلیه کشورهای جهان را بر آن داشته است که در حفظ و حراست از آنها بکوشند، زیرا این پدیده‏های طبیعی فقط متعلق به یک کشور خاص نیست، بلکه متعلق به کره خاکی است و کره خاکی نیز زیستگاه تمامی مردم جهان است و در صورتی که به محیط زیست آسیبی وارد شود، بازتابهای این آسیب را تمامی انسانها احساس خواهند کرد.در بعد انسانی-فرهنگی نیز آثار مادی و معنوی به جامانده از پیشینیان ما حاصل تلاشهای مستمر، فنون، مهارت‏ها، ابتکارات، خلاقیت‏ها و برخوردهای اجتماعی فرهنگی آنان بوده است.ناگفته نماند که در ابداع این‏گونه آثار، گذشتگان ما از شرایط طبیعی حاکم در محل سکونتشان تأثیر پذیرفته‏اند و در ارتباط با آنچه که محیط طبیعی در اختیارشان قرار داده فعالیت می‏کرده‏اند.مسافرتهای تجاری و جابه‏جایی کالا، همچنین مهاجرت استادکاران از منطقه‏ای به منطقه‏ای دیگر و یا از محلی به محل دیگر، خود موجب تبادل اطلاعات و کسب تجربه برای آنان شده و موجب پیدایش نوآوریها گردیده است که با عناوین مختلف از آنها نام برده می‏شود و امروزه بدان میراث فرهنگی می‏گویند.میراث فرهنگی شامل تمدن‏های باستانی و ویژگیهای خاص آنها مثل عادات محلی، آداب مربوط به خوراک و پوشاک، سبک‏های معماری، موسیقی، هنر، زبانهای محلی و ارزشهای اخلاقی و معنوی است.میراث فرهنگی حافظه جمعی یک ملت است.و می‏توان آن را توسعه داد، همان‏گونه که انسان با طبیعت در رابطه است و به منظور رفع نیازهای خود در محیط دخل و تصرف می‏کند و طبیعت نیز در محیطهای انسانی تأثیرگذار است، در نتیجه آثار به جای مانده از انسان و پدیده‏های موجود نیز در ارتباط با هم عملکرد داشته و نمی‏توان آنها را به‏طور مجزا مورد مطالعه و بررسی قرار داد.بنابراین میراث طبیعی و فرهنگی نه تنها جدای از یکدیگر قابل بحث و بررسی نیستند، بلکه در کنار هم و با تأثیرپذیری از یکدیگر توانسته‏اند چشم‏اندازهای متفاوت و متنوعی را به وجود آورند.امروزه تمدن هر کشوری بر پایه فرهنگ مردم آن استوار است.فرهنگ نیز مجموعه به هم پیوسته‏ای از ارزشهای مادی و معنوی است و محیط هم در مقابل آن تأثیرپذیر است.به یقین هویت فرهنگی افراد یک جامعه نیز تحت تأثیر محیط پیرامون آنها شکل می‏گیرد و تأثیر عوامل محیطی را در شکل‏پذیری فرهنگ یک جامعه نمی‏توان نادیده گرفت.فرهنگ نشان‏دهنده حرکت و پویایی جوامع انسانی است فرهنگ‏ها ضمن تنوع و پراکندگی بسیار زیاد و تأثیرات متقابلی که بر یکدیگر دارند، بخشی از میراث مشترکی را می‏سازند که به تمامی نوع بشر تعلق دارد.عوامل محیطی نیز که در طرز تفکر و نگرش انسانها مؤثر واقع می‏شوند، زمینه شکل‏گیری فرهنگ‏ها را در این رابطه به وجود می‏آورند که از محیطی به محیط دیگر متفاوت است.ازاین‏رو در شکل‏گیری فرهنگ‏ها عوامل محیطی و انسانی به‏طور مشترک ایفای نقش می‏کنند.به عبارتی فرهنگ نوعی رفتار با طبیعت است و تقویت هویت فرهنگی نیز گویای این نکته است که رابطه بین انسان و طبیعت یک مسأله فرهنگی است و از توجه به محیط طبیعی ناشی می‏شود و چون بین تولید مادی، خلاقیت هنری، ارزشهای معنوی و ارتباط با طبیعت پیوندی اساسی وجود دارد، حفاظت از آن املی برای توسعه پایدار محسوب می‏شود، می‏باید در قلمرو سیاستهای فرهنگی صورت گیرد و مدیریت بر منابع طبیعی نیز باید بر مبنای ارزشهای فرهنگی استوار باشد.توسعه کامل هم زمانی حاصل خواهد شد که محیط طبیعی و فرهنگی با هم مرتبط باشند و به این ترتیب حفظ شوند.لازمه تحقق این هدف داشتن اخلاق زیست محیطی برای تمامی اقشار یک جامعه در یک کشور و در مقیاس جهانی، کره زمین است.اخلاق زیست محیطی نشانه  رفتار مطلوب بشری نسبت به محیط زندگی اوخصوصا در حفظ میراث فرهنگی است لذا وقتی  یک جامعه چنین خصوصیاتی داشته باشند، شرایط لازم برای توسعه پایدار فراهم خواهد شد.بنابراین بین فرهنگ و توسعه پیوند عمیقی وجود دارد و جدایی این دو از یکدیگر موجب خسارتهای زیادی خواهد شد. امروزه رشد مادی ناشی از توسعه به بهای خرابی و از بین رفتن محیط طبیعی حاصل شده است.این رفتار نوع بشر است که با از بین بردن برخی از سنت‏های فرهنگی خود به محیط زیست آسیب رسانده است.برای حفظ بنیانهای جامعه، افزایش آگاهیهای عمومی در زمینه نگاهبانی از مواریثشان ضروری است، تا بتوان کیفیت زندگی و توسعه فرهنگی را بهبود بخشید.از طریق آموزش و تعمیم روشهای ارتباطی نیز توسعه فرهنگی تقویت خواهد شد و این امر به سهم خود کمک خواهد کرد تا ازهمه میراث خود حفاظت کنیم و شرایط توسعه پایدار فراهم آوریم.باید ازاین امانت که از گذشتگان به ما رسیده است مراقبت کرده وبا شرایط مطلوب به آیندگان بسپاریم .مردم و دولت دولت‏ها برای حفظ میراث فرهنگی و طبیعی خود به اقدامات لازم مبادرت ورزند، به خصوص در جاهایی که به واسطه غفلت، آداب و رسوم و سنن شفاهی در معرض خطر و نابودی تدریجی است و عمل به این سنن کاملا در حال منسوخ شدن است.وقتی که انسانها و جوامع به تحسین و قدردانی از زیبایی مناظر طبیعی، حیات نباتی و حیوانی، اماکن باستانی، خانه‏های قدیمی، نقاشیها و مجسمه‏های زیبا، موسیقی، فرهنگ و ادبیات عامه و نظایر آن بپردازند، در آن صورت طرفدار سرسخت محافظت نیز خواهند شد.پیدایش این روحیه نتیجه طبیعی پیوند نزدیک بین زیبایی، فرهنگ، محیط، هنر، طبیعت و میراث به جامانده از گذشتگان است که باید به تقویت آن پرداخت.هر منطقه و کشوری باید پدیده‏های اجتماعی خاص خود را که در آنها رسوم گذشته باقی مانده است، حفظ نمایند.متأسفانه در خیلی ازجاها رسوم ملی کنار گذاشته شده‏اند، افسانه‏ها در حال از بین رفتن هستند و خانواده‏هایی که قبلا به‏طور محکم به هم پیوسته بودند اکنون در حال از هم گسستن هستند، گرچه بعضی از سازمانهای دولتی و غیر دولتی علاقه‏مند به حفظ میراث فرهنگی، تلاش می‏کنند فرهنگ و سنت‏های جامعه را بهتر بشناسانند و در صدد احیای آن برآیند، اما به لحاظ بی‏اطلاعی نسلهای کنونی از ارزش و اهمیت میراث فرهنگی و کم‏توجهی دولتها به این‏ امر مهم سبب شده است این‏گونه آثار و ارزشهای مادی و معنوی در معرض خطر نابودی قرار گیرند و کم اهمیت جلوه داده شوند.