بنای زیبای دومناره سقز مانند مردمانش استوار و صبور.با شماره 2600 ثبت ملی شده است

مسجد زیبا و تاریخی دو مناره در سقز مانند مردمانش استوار و صبور،هویت تاریخی ما در دوره ای خاص به نمایش گذاشته است.این مسجد د رخیابان امام خمینی ، در بافت قدیمی سقز واقع است . تاریخ دقیق ساخت مسجد مشخص نسیت ، ولی از آنجا كه اهالی محل ساخت آن را به شیخ حسن مولان آباد نسبت میدهند ،‌ احتمال دارد در اواخر دوره افشاریه و اوایل زندیه ساخته شده باشد .مسجد دارای شبستانی با چهار ستون قطور چوبی به نشانه چهار خلیفه اهل سنت است . در ضلع جنوب غربی ، ایوان ستوان دار (مصلای تابستانی) ساخته شده كه فرم مخصوص مساجد منطقه كردستان را تداعی میكند .بالای مسجد دو مناره رفیع و بلند قرار دارد و به همین دلیل به مسجد دو مناره شهرت دارد . مصالح به كار رفته در بنای این مسجد شامل خشت و خام ، ملات گل ، سنگ های لاشه ، چوب و ... است . در تزئینات مناره از كاشی ها و آجركاری های معقلی استفاده شده است .احتمالا حوض خانه مسجد كه گنبدی بر فراز آن قرار دارد و محل وضوی نمازگزاران است . قدیمی تر از مسجد كنونی و متعلق به دوران صفویه است . در دیوارهای مسجد ازكاشی های صابونكی با طرح سرو (درخت زندگی) ، كار استاد علی اصفهانی برای تزئین استفاده شده است .به نظر میرسد كه این استاد اصفهانی چند سالی در سقز سكونت داشته است.مـسـجـد دو مـناره سـقـز نـقـشه ای تـقـريـبا مـربـع شکـل دارد و در سـاخـت ايـن مـسـجـد از مـصالحـي مانـنـد خـشـت خام ، ملات گـل ،سـنگـهای لاشـه ، آجـر و چـوب اسـتـفاده شـده اسـت.ورودی اصـلـي ايـن مـسـجـد در ضـلع غـربـي قـرار گـرفـته کـه معـرف دوره زنـديـه اسـت.بعـد از در ورودی يک دالان ارتـبـاطـي بـرای رسـيـدن به شـبـسـتـان مـسـجـد قـراردارد ابعاد ايـن دالان ارتـباطـي حـدود 3 در 5/3 مـتـر اسـت.شـبـسـتـان مـسـجـد دقـيـقا در ضـلع شـرقـي ايـن دالان قـرار دارد کـه از طـرق درگاه جـداگانه مي تـوان به آن راه يافـت ابعاد ايـن شـبـسـتـان حـدود 10 در 12 مـتـر وسـقـف ايـن شـبـسـتـان با ارتـفاع 2 مـتـر و 80 سـانـتـيـمـتـر اسـت.قـطـر سـتـونهای ايـن بـنـا در حـدود 35 سـانـتـيـمـتـر اسـت کـه بـر روی پـايـه سـتـونهايـي سـنگي با هـمـيـن قـطـر قـرار دارنـد.در ضـلع جـنـوبـي ايـن شـبـسـتـان و قـبل از هـر چـيـزی مـحـراب مـسـجـد جـلـب تـوجه مي کـنـد ايـن مـحـراب بافـت قـديـم خود را کـه هـمان طاق هـلالـي باشـد حـفظ کـرده اسـت و مـحـرابـي هـلالـي مـشـاهـده مي شـود کـه بـر بالای آن بـسـم الـرحـمـن الـرحـيـم با گـچ قـالـب گـيـری شـده اسـت.در ضـلع شـرقـي شـبـسـتـان شـش تـاقـچـه با انـدازه های مـتـفاوت قـرار گـرفـته اسـت کـه از آن بـرای نگـهـداری مـصحـفها و وسـايـل ديگـر مـربوط به مـسـجـد اسـتـفاده مي شـوددر ضـلع شـمالي شـبـسـتـان و در زمانهای قـبـل سکـويـي وجـود داشـته کـه احـتـمالا کاربـرد آن بـرای ايـن بود کـه بچـه هايـي کـه در نماز يـومـيـه شـرکـت مي کـردنـد بالای آن نمازشـان را به جا مي آوردنـد و مي تـوانـسـتـنـد امام جـماعـت مـسـجـد را بـبـيـنـنـد .حـوضخانه ايـن مـسـجـد در مـنـتهـي الـيـه ضـلع جـنـوبـي مـسـجـد و مجـزا از آن سـاخـته شـده اسـت از طـريـق 14 پـلـه مـرمـريـن سـفـيـد کـه در غـرب مـسـجـد سـاخـته شـده انـد مي تـوان به آن راه يافـت ايـن حـوضخانه از نـظـر معـماری اهـميـت فـراوانـي دارد و هـمـزمان با بـنـای اصـلـي مـسـجـد سـاخـته شـده اسـت.در سـاخـت ايـن بـنـا نـيـز هـمانـنـد مـسـجـد در پـي از سـنگ و بـرای بـدنـه از آجـر اسـتـفاده شـده اسـت کـف ايـن حـوضخانه سـنگ فـرش زيـبايـي دارد در چـهار طـرف حـوض نـيـز چـنـد عـدد سـنگ خارای مـيان تـهـي بـرای نـشـسـتـن کـسـانـي کـه وضـو مي گـيـرنـد گـذاشـته شـده اسـت و حـوضـخانه از آب بـسـيار گـوارا و روشـن کاريـز تـغـذيـه مي کـنـد و در آبـريـزگاهـها از آب شهـری اسـتـفاده مي شـود .