ما سکوت کردیم - آیندگان نفرینمان می کنند

وقتی  تركي ژرف، پاي کوه نقش رستم که آرامگاه چهار تن از پادشاهان هخامنشي در آن جاي گرفته، ايجاد شد دل های دوستداران لرزید. ترک‌هايي در بدنه کوه نقش‌رستم، به ويژه در بخشي‌ که آرامگاه خشايارشا ساخته شده‌است، ديده ‌شد، هر روز بر ميزان اين ترک‌ها افزوده می شود. اين ترک‌ها از سال‌ها پيش روي بدنه نقش رستم بوده است، اما بر ژرفاي آن‌ها، افزوده شده است. وقتی شنیدیم ساخت و سازها در زمین دخمه دخمه ها از سوی سازمان آب یزد در مکانی که آرامگاه و دخمه‌ي زرتشتيان و زمين‌هاي پيرامون آن به پلاك ٨٨٨١ بخش٤ يزد، در سال ١٣٣٤ ثبت دفتري و محضري شده، نقشه‌برداري، صورت مجلس شده و سند داده‌‌اند ولي با همه‌ي اين‌ها بارها به آن دست‌اندازي شده است. بخشي را دانشگاه يزد گرفته وبخشی را سازمان برق  و سازمان آب دست‌اندازي كرده اند، وقتی گفتند بخشي از ‌نگاره‌ي نقش شده بر غار ميرملاس كه ١٢ هزار سال ديرينگي دارد، بريده شد و به سرقت رفت. غاری که در کوه سرسرخين شهرستان کوهدشت استان لرستان ونخستين غاري است که بر روي ديوار آن رنگين‌نگاره‌هايي از ١٢ هزار سال پيش يافت شده است، با عدم محافظت از غار و بي‌توجهي در نگهباني از آن، بخشي وسیعی از سنگ‌نگاره‌هايش دزديده شدند.نگاره‌هاي ديواره‌ي آن  بيشتر صحنه‌هايي از رزم، شکار، انسان و حيوان را نشان مي‌داد. ربايندگان اين آثار تاريخي با توجه به ارزشمند بودن سنگ‌نگاره‌هاي ميرملاس بخشي از نقش و نگارهاي آن را با خود برده‌انددرصورتی که  پس از غار «لاسکو» و «کرکس» در فرانسه، سومين غاري است که در جهان نگاره‌هايي رنگين بر روي ديواره‌هاي خود دارد. و موقعی که محوطه ی مهم و جهانی بندیان درگز در استان خراسان رضوی  شامل بزرگترین گچ بری های یافت شدوحکایت از دوران ساسانی داشت  در سال 1369 هنگام کارهای کشاورزی کشف شد علاوه بر گچ بری ها که ورق هایی از تاریخ دوره ی ساسانی محسوب می شد در این محوطه یک آتشکده و بنایی موسوم به برج خاموشی کشف شد متاسفانه.عدم رعایت مسائل فنی هنگام ساخت پایه های آتشکده و سازه ی محافظ تالار ، نور پردازی ابتدایی ، سیم کشی نامناسب و عدم نگهداری از گچ بری ها ، این منطقه را در معرض خطر نابودی قرار داد.هم چنین امکان ریزش گچ بری ها را فراهم ساخت.متاسفانه وضعیت نامناسب این منطقه موجب شده ،بزرگ ترین گچ بری ساسانی به همراه آثار معماری کشف شده در این منطقه در معرض نابودی قرار گیرد و در اثر هوازدگی بسیاری از نقشمایه های حیات دوره ساسانها از بین خواهند روند.زمانی  گفتند تنها آب انبار هفت بادگيري جهان، در روستاي تاريخي «عصرآباد» استان يزد، است. هفت بادگیر قد کشیده پيرامون آب انبار، همانند دکل های کشتی غرق شده در حال فرو رفتن زیر ریگزارهای کویر هستند. عصر آباد روستایی متروک است که تا 60 سال پیش نزديك به 50 خانوار در آن زندگی می‌کردند اما با خشک شدن كاريز(:قنات) محل زندگی خود را رها کرده و دیگر به آن‌جا بازنگشتند. نام پيشين این روستا «مجومرد» بوده و در زبان فارسی قدیم به نام مرد جویای محبت شهرت داشته است.آب انبار هفت بادگیر موجود در این روستا بازمانده‌اي از روزگار قاجار است و در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۷۵۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.آب انباری که ویژگی بزرگ آن داشتن هفت بادگیر بلند بود و هر بادگیر دارای چهار بادگير در هر سو داشت وآجر خشت خام، ساروج، گچ و قلوه سنگ عمده مصالح به‌کار رفته در این سازه است. زمانی که نوشتیم چند تن با برگزاری مسابقه‌ي رالی در حریم   محوطه بیرونی مجموعه تخت جمشید، با ایجاد فضای وحشت برای گردشگران حاضر در این مجموعه، تور رالی راه انداخته اند.کسی گوش نکرد و یا تپه‌ي ٧هزار ساله‌ي «تپه حصار» در شهر دامغان با گذر شبانه‌روزی ده‌ها قطاری که از تهران به مشهد مي‌روند، به گونه ای ويران شده که اکنون دیگر اثری از کاخ ساسانی این گستره، دیده نمی‌شود. پس از آنكه نام ميرملاس و نگاره هاي آن بر سر زبانها افتاد، بسياري بر آن شدند تا از اين ميراث گرانبها ديدن كنند.اما امروزه این غار چیزی جز تعداد اندکی نقش بر دیوارغار ندارد زیرا  هيچ كاري براي نگهداري از اين غار نشده است، هركس كه به آنجا رفته است، تا جايي كه توانسته است به اين نگاره آسيب زده است تا آنجايي كه ديگر چيزي از اين نگاره برجاي نمانده است. هر كس با هر آنچه كه در دست داشته، از زغال و رنگ اسپره اي گرفته، تا تيشه، كلنگ، چاقو وسيخ، تلاش كرده تا يك يادگاري از خود بر روي اين نگاره بر جاي گذارد.  از اين روي تنها چيزي كه بر جاي نمانده همان نگاره ها هستند. بنابراين بسياري از اين آثار نابود شده اند. در اين ميان نيز طبيعت بيكار ننشسته و گاهي آب، تابش خورشيد، و نيز شوره هاي آهكي آن چه را كه از دست مردم ، جان به در برده را نابود ساخته است.اين در حالي است كه يونسكو درباره ي سنگ نگاره ها چنين مي گويد:هرگز آن ها را لمس يا خيس نكنيد.)هرگز روي آن ها اثر نگذاريد و چيزي نيفزاييد.)روي آنها راه نرويد.)همان گونه كه هستند بگذاريد تا بمانند.)تنها از آن ها عكس بگيريد.وقتی نوشتند پل باستاني «پاپيلا» كه از يادگاري هاي تاريخي روزگار ساساني است، فروريخت.دل های هزاران مشتاق میراث را آشوباند.زیرا اين پل بيش از آنكه به ثبت ملي برسد در پي حفاري هاي غير مجاز و آمد و شد بيل هاي مكانيكي كه همچنان سرگرم برداشت شن و ماسه بود ماندگاري هزار و اندي ساله ي خود را به خاك نشست. نا آگاهي كساني كه با بيل هاي مكانيكي در پيرامون اين پل تاريخي، سرگرم برداشت بيرويه ي از معادن شن و ماسه از بستر رودخانه ها هستند، يكي از مهم ترين شنونده هاي(:دلايلي) است كه نابودي اين پل را در پي داشته است این  پل ساساني  در روستاي ططر آباد در شهرستان لالي از استان خوزستان است، اين پل بر رودخانه ي زيو رود .هنگامی که آثار تاریخی به جا مانده از شهر تاریخی و باشکوه هرمز اردشیر که در دوران ساسانی یکی از پر رونقترین شهرهای کشور محسوب می شد در زیر کانالها و گودالهای حفر شده برای قطار شهری اهواز به مدد چنگال فولادی و غول پیکر بولدوزرها و لودرها از دل خاک بیرون آورده شده و در قالب مشتی خاک بی ارزش روی هم تلنبار  شد.شهر هرمز اردشیر که پایه‌ها و ستونهای شهر جدید اهواز بر روی شانه‌های آن بنا شده است و پیشینه پرشکوه تمدنی این منطقه محسوب می شود به گواه اسناد و مدارک دست کم تا ۶۰ یا ۷۰ سال پیش بقایا و آثار واضح آن برای همه قابل مشاهده بود و از همین رو در سال ۱۳۱۰ خورشیدی به ثبت ملی رسید.پس از آن اما به دلیل بی توجهی‌های بلند مدت و دامنه دار و رونق ساخت و سازهای جدید شهری هیچگاه به این شهر باستانی و پر اهمیت آنچنان که شایسته باشد توجهی نشد تا به مرور و پس از چند دهه پیدا کردن حریم و محل واقع شدن آن به یکی از اصلیترین دغدغه‌های باستان شناسان منطقه و علاقمندان میراث فرهنگی خوزستان تبدیل شود.وقتی قندیل های ساسانی را به بهانه یافتن گنج و یا سنگ صخره ها  و...........را به بهانه های دیگر منهدم کردند.  ما سکوت کردیم تا آیندگان  نفرینمان کنند.           touraJ rahbar GanJeh.archaeologist