برج باز شکاری شاه عباس درقاب گنجه وگنجینه

(متاسفانه دربسیاری از نوشته ها و منابع از این برج به نام مقبره یاد شده است که ارزش علمی ندارد.)

بربلندای شهرتاریخی نطنز بنایی برج مانند بنا شده است که متعلق به باز شکاری , شاه عباس , صفوی و به گنبد باز معروف است که همچون نگهبانی مقتدر بر بلندای نطنز خودنمایی می کند.

بربلندای تخت‌گاه بنایی دایره وار از سنگ لاشه به‌قطر 10 متر و بلندی 80 سانتی‌متر بر قله کوهی که بلندی آن از سطح اطراف در حدود 2هزار متر است، گنبدی آجری 8‌ضلعی بنا شده از لبه پرتگاه تا جرزهای گنبد در حدود 1 متر فاصله دارد. بنا از آجر و ملات گچ ساخته شده، ابعاد هر یک از اضلاع هشت‌ضلعی آن 3 و قطر پی 1.8 متر است.
هر یک از درگاه‌های هشت گانه آن به طول 100 و عرض 80 و بلندی 180 سانتی‌متر است و به فاصله 30 سانتی‌متر بالای هر درگاه دریچه‌هایی به بلندی 90 سانتی‌متر تعبیه شده و هر درگاه و دریچه بالای آن از سمت خارج به ایوانی کوچک به طول 2 و عرض یک  و بلندی 3 متر پایان می‌گیرد و کف ایوان ها را نیز با آجر مفروش شده است.این ساختمان 8 ‌ضلعی  قطر دایره محیطی آن 9 متراست.در داخل یکی از پایه‌ها راه پله‌ای ارتباط قسمت پائین را با ایوان بالاتر برقرار می‌سازد و این ایوان چون کمربندی محکم در مقابل فشارهای ایجادشده از سنگینی گنبد، محاسبه و ساخته شده است.در کتاب زندگانی شاه‌ عباس , اول تألیف نصرالله فلسفی به‌ وجه تسمیه این مکان چنین اشاره شده است که شاه‌عباس برای شکار بیشتر به گیلان و مازندران و گرگان و خراسان و برای شکار پرندگان، به اطراف اصفهان و کاشان مثل لنجان و نطنز می‌رفت.شاه به‌ شکار پرندگان علاقه زیادی داشت و صید پرندگان بیشتر به‌ وسیله بازهای شکاری , صورت می‌گرفت و همه سال حک ام ولایات از هرجا بازهای شکاری فراوان برای او می‌فرستادند.گاهی فرستادگان مخصوصش از کشورهای بیگانه مانند روسیه و ترکستان بازهای شکاری جَلد و چابک به‌ایران می‌آوردند.یکی از بازهای شکاری شاه‌عباس بازی بود معروف به باز "لَوَند" که به‌علت جَلدی و چالاکی‌اش به‌این نام خوانده می شد.شاه عباس صفوی، این باز بی‌باک چابک را از سایر بازها بیشتر دوست می‌داشت و بر حسب اتفاق، در سال 1001 هجری قمری، هنگامی‌که از اصفهان به‌قزوین می‌رفت، باز لوند در نزدیکی محله قصبه نطنز مرد و شاه به علت علاقه فراوانی که به‌این باز داشت فرمان داد تا برفراز کوهی برجی به یادگار آن بنا کردند و این برج که هنوز پا برجا است به گنبد باز معروف است.به گزارش ایسنا، نگارنده کتاب زندگانی شاه‌عباس اول، موضوع باز لوند را از کتاب نقاوه‌الآثار ذکرالاخیار محمود ابن هدایت‌ الله افوشته‌ای نطنزی، مورخ بزرگ زمان شاه‌عباس آورده است. بنای تاریخی  گنبد باز به شماره 644 در تاریخ بیست و دوم فروردین سال 1346 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.