معماری ایران درهمه اشکال و فرم ها بینظیر و جاذبه آفرین هستند.باید بردستان و انگشتان هنرخیز هنرمندان و خالقان بناهای این سرزمین بوسه زد.زیرا امروزه اگر چه بسیاری از آنها بکلی از بین رفته و بسیاری نیز تخریب شده اند اما هنوز هم رد پایشان و خشت خشت آنها غریو سربلندی و افتخار هنر ایرانی سرمی دهد.یکی از خانه هایی که درخاطره های جهرم تاریخی و تاریخ جهرم ریشه دارد خانه اشراق از اولین نمونه بناهای شهر جهرم است که از آجر تراش و مقرنس جهت تزئینات آن بهره گرفته شده است.بنای خانه ای منسوب به شهیدان اشراق توسط مرحوم حاج ملانصرالله اشراق جهرمی بنا و به شكل بنايي با اندرونی و بیرونی، همراه با فضاهای جانبی مانند حیاط مرکزی، چاه آب شرب، باغچه، پستو، گوشواره، اصطبل، سردابه و انبار ساخته شده و اصل سلسله مراتبی فضاها و تفکیک فضاهای عمومی و خصوصی در خانه مشهود و از چهار بخش اصلی خانه 3 بخش مسکونی به صورت درونگرا طراحی و فضاها توسط دالان، حیاط و هشتی از یکدیگر جدا ساخته شده است.حیاط مرکزی خانه وسعتی حدود 300 متر مربع دارد که در آن حوض و دو ردیف باغچه در نظر گرفته شده، قسمت تابستان نشین و زمستان نشین و پنج دری ( شاه نشین ) نیز در پیرامون این حیاط قرار گرفته است كه هركدام دارای تزئینات آجری قالبی و تراش بوده که طبق اسناد موجود از اصفهان آورده شده است.خانه اشراق از اولین نمونه بناهای شهر جهرم بهشمار ميرود که از آجر تراش و مقرنس جهت تزئینات آن بهره گرفته شده است. شبه ستونهای مابین درکها با تزئینات آجرکاری از زیباترین تزئینات بنا محسوب میشود.فضاهای دوضلع شرقی و شمالی با پنجرهها ( پنج دری ) و ضلع جنوبی آن با ایوان مزین شده، پنجره ها دارای خورشیدی بوده و توسط شیشههای رنگی تزئین شده که از تکنیک های رایج معماری قاجاریه است.البته در اين بنا درها چوبی و دولنگه بوده و به سمت حیاط باز میشوند که با سایر بناهای قاجاریه که پنجرههای ارسی دارند متفاوت است.در پشت ایوان اتاقی رو به حیاط خلوت اتاقی با سه پنجره و دو در گاه ساخته شده که يك کرسی با حدود 1 متر فضا دارد و از دو سمت تالار توسط چهار پله قابل دسترسی است و جدارههای اتاق با طاقچههایی مزین شده است.در دو ضلع ( شرق و غرب ) اتاق راهی تعبیه شده، سقف اتاق از چوب بوده و پنجرهها مانند اتاق زمستان نشین تزئینات شیشهای دارد. این اتاق از سمت شمال به ایوان ستون دار و حیاط مرکزی و از سمت جنوب به حیاط خلوت بخش خدماتی مجموعه مشرف است.در زیر این اتاق سردابهای قرار گرفته که به علت همجواری آن با آشپزخانه و بخش خدماتی مجموعه به عنوان انبار گندم، تنباکو، جو و ديگر اقلام مورد استفاده قرار داشته و در سمت شرق و غرب این سردابه دو در تعبیه شده كه در سمت شرق به دالان مابین هشتی و حیاط مرکزی و در سمت غرب به راهروی مابین آشپزخانه و حیاط ختم میشود.سمت جنوب سردابه و فضای مابین هشتی و حیاط اندرونی چند فضای خدماتی قرار دارد که شامل سرویس بهداشتی، راه پله، آشپزخانه و چاه آب شرب است.حوض واقع در حیاط اندرونی به شکل مستطیل ساخته شده و جلوی ایوان ستون دار قرار دارد و در یکی از اضلاع آن شيرسنگي بهعنوان تزئينات بهكار رفته است.ضلع شرقی حیاط اصلی بنا، راهرویی با سقف هلال وجود دارد که با گذشتن از آن به حیاط دیگری به مساحت 200 متر مربع میرسیم که در اضلاع آن فضاهایی از قبیل سه دری و راهرو در ضلع شمال، دو اتاق با تزئینات گچ بری و يك اتاق با شومينه قرار دارد.در ضلع جنوبی، مطبخ و چاه آب در ضلع شرق قرار حياط اندروني قرار دارد و تزئینات این حیاط بر خلاف حیاط اصلی تماما به صورت گچبری بوده این حیاط و فضاهای پیرامونش مستقلا توسط راهرو و دالانی به گذری در سمت شرق مجموعه دسترسی داشته است.سمت شمال حیاط شرقی با عبور از راهرویی به یک حیاط خلوت خدماتی میرسد که در اضلاع آن راه پله، سردابه و یک اتاق سه دری تعببه شده است که توسط دالانی به ورودی شرقی مجموعه ختم میشود.این خانه باشماره 31134، در فهرست آثار ملي ايران ثبت شده است.
گنجه و گنجینه...
ما را در سایت گنجه و گنجینه دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : wishnaa بازدید : 281 تاريخ : شنبه 29 دی 1397 ساعت: 13:34