طرح بنای سید علی شاه ازمعماری مقابر اسماعیل سامانی و سلطان سنجر گرفته شده است.
هنر و معماری اسلامی مقوله ای متأثر از بنیان های جهان شناختی اسلامی، و بازتابی از حقایق دینی و اعتقادی ما به شمار می رود. گنبد سلطانیه به عنوان یکی از مصادیق معماری مذهبی تدفینی در دوره ایلخانی، متشکل از ساختمانی هشت ضلعی است که با هدف انتقال اجساد امامان شیعه -احداث گردیده و به نظر می رسد با توجه به این هدف و گرایش مذهبی سلطان محمد خدابنده، بانی این مجموعه، در فضاسازی و تزیینات خودمتأثر از جهان بینی و مبانی اعتقادی شیعه است . این اثر راباید بزرگترین گنبد اجری جهان واقع در شهر سلطانیه در نزدیکی زنجان در دوره ایلخانی قلمداد کرد این گنبد عظیم با کارشی کاری فیروزه ای همچون نگینی دردشت های سرسبز سلطانیه می درخشد در بنای ارامگاهی سلطانیه ابتکار و خلاقیت طراحان معماران مهندسان آن به معرض قضاوت عامه گذاشته و از جه تزئینات با انواع کاشی کاری نقاشی روی گچ آجر کاری مشبک مقرنس کاری گچی و آجری و گچ بری برروی پارچه کتیبه هایی بامضمون آیات قرآن و احادیث می توان گفت مرحله کمال معماری اسلامی ایران و دانشگاه هنرمندان است.معمارآن سید علی شاه بود که با ساخت بلندترین گنبد آجری و نخستین گنبد دوجداره جهان خود نیز جهانی شد. ارتفاع آن 50/48 متر و قطر دهانهاش 40/24 که در زمان ساخت خود به عنوان تحول عظیمی در معماری اسلامی ایرانی به حساب میآمد. از این گنبد به عنوان یکی از شاهکارهای معماری اسلامی نام برده میشود.گنبد سلطانیه بین سالهای 704 تا 712 قمری و به دستور الجایتو پادشاه مغول - معروف به سلطان محمد خدابنده و به دست سیدعلی هنرمند نامی این عصر ساخته شد. گنبد سلطانیه را از نظر حجم، سبک معماری، رابطه فضاها، تناسبات موجود در اجزای مختلف، ایستایی، مقاومت بنا، زیباییشناسی و تزیینات نمونهای خاص در معماری میدانند. دو جداره بودن گنبد باعث آسیبناپذیر بودن آن در برابر زلزله شده است.این بنا که به شیوه معماری آذری ساخته شده، در ابتدا با هدف انتقال پیکر امام علی (ع) از نجف به سلطانیه ساخته شد، اما با منتفی شدن این موضوع، به آرامگاه الجایتو تبدیل شد. برای ساخت این بنا 10 سال زمان صرف شد و بیش از سه هزار کارگر روی آن کار کردند. بنای اصلی هشت در و هشت مناره دارد و دارای سه بخش اصلی شامل ورودی، تربتخانه و سردابه است. برای تزئین گنبد از کاشیهایی به رنگ آبی فیروزهای استفاده شده است. نورگیرهای خارقالعاده گنبد سلطانیه هر بینندهای را مبهوت میکند. این نورگیرها مانند یک ساعت آفتابی عمل میکنند. اگر نور از سوراخ گنبد اصلی بتابد زمان اذان ظهر است. نوری که از پنجرههای بزرگ میتابد ساعت را نشان میدهد و نور پنجرههای کوچک، حدود دقیقه را به نمایش میگذارد.آرتور پوپ پژوهشگر آمریکایی آثار تاریخی و هنری ایران درباره این بنا گفته است: گنبد سلطانیه به رغم حجم بزرگش، سبک و با روح به نظر میرسد و مانند طاق آسمان مستحکم است. بارها و فشارها به درستی در نقاط نسبتاً معدودی تمرکز یافتهاند و هیچ مانعی برای آنکه حرکت هماهنگ و رو به عروج بنا را مخدوش کند وجود ندارد؛ از این رو بنا از لحاظ ساختار یک شاهکار است درایران با شماره 106 و در فهرست میراث جهانی با شماره 1188 ثبت شده است.
گنجه و گنجینه...
ما را در سایت گنجه و گنجینه دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : wishnaa بازدید : 229 تاريخ : سه شنبه 30 مهر 1398 ساعت: 3:10