زیباترین مسجد روباز ایران در قاب گنجه وگنجینه

محراب این مسجد با ۱۲,۵ متر ارتفاع و ایوان آن با ۲۵ متر ارتفاع از بلندترین محراب‌ها و ایوان‌های مساجد در ایران مي باشد.

مسجد مطلب خان خوی یکی از مساجد روباز کشور بوده که از ویژگی معماری بی‌نظیری برخوردار است. ساختمان اولیه مسجد مطلب خان در دوره ایلخانی در بافت مرکزی و قدیم شهر خوی بنا شده است که بر اساس برخی منابع پس از تخریب، یک بار دیگر در حدود ۱۲۵۵ هجری قمری به همت مرحوم مطلب خان از نوادگان شیخ بهایی که زرگر مخصوص نایب السطنه عباس میرزا بود مرمت و تجدید بنا شد از این رو به احترام وی نام مسجد به مطلب خان تغییر یافت.این بنا در مرکز شهر خوی و در ابتدای خیابان طالقانی در فاصله حدود 30 متری بازار قدیمی شهر واقع شده است بر اساس شواهد معماری موجود، ساختمان اولیه مسجد منسوب به دوره ایلخانی است زیرا این مسجد مانند مسجدهایی که در دوران مغول ساخته شده، روباز است. این اثر در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۸۴۶ ثبت ملی شده است.همانگونه که ذکر شد  مسجد که در بافت مرکزی شهر خوی واقع شده شبستان بزرگ روباز مربع شکلی دارد که دور تا دور آن را حجره‌های دو طبقه و شاه نشین‌های بلند و ایوانی عظیم احاطه کرده، جبهه بیرونی و درونی این مسجد آجری بدون تزئینات است، قسمت‌های داخلی ایوان و طرفین ورودی آن در آجر چینی با پس و پیش کردن آجرها فرم خاصی دارد و قسمت بالای محراب ورودی شبستان، با مقرنس‌های درشت گچی تزئین شده و در طبقه بالا در چهار گوشه شبستان فضاهایی با نرده‌های چوبی برای نشستن زنان تعبیه شده و دسترسی به این فضاها از طریق پله‌هایی که در چهارگوشه بنا وجود دارد تأمین شده است.ساختمان اولیه مسجد مطلب خان در دوره ایلخانی در بافت مرکزی و قدیم شهر خوی بنا شده است که بنا بر گفته ها پس از تخریب شدن، یک بار دیگر در حدود ۱۲۵۵ هجری قمری به همت مرحوم مطلب خان از نوادگان شیخ بهایی که زرگر مخصوص نایب السطنه عباس میرزا بود مرمت و تجدید بنا شد از این رو به احترام وی نام مسجد به مطلب خان تغییر یافت.در تاریخ نقل شده که مسجد پیامبر هم در ابتدا مسقف نبوده است، اما به خاطر محفوظ ماندن نمازگزاران از گرمای آفتاب سقف این مسجد را با استفاده از شاخ و برگ درختان نخل که روی داربست‌های چوبی سوار شده بود، ساختند.مسجد مطلب خان باز مانده دوره ایلخانی با یک پلان مربعی شکل که دور تا دور آن به وسیله حجره‌های به صورت دو طبقه تعبیه شده و نمای بیرونی مسجد فاقد تزئینات بوده اما صحن مسجد با محرابی بزرگ که ارتفاع بیش از 12.5 متر می‌باشد به صورت زیبایی و هنرمندانه گچ‌بری شده است.