آرامگاه شاهزاده محمد باغشجرد-شماره ثبت در فهرست آثار ملی: 5950

آرامگاه تاریخی شاهزاده محمد باغشجرد بنایی است آجری با پلان مستطیلی به ابعاد 9×11 متر که در بافت مسکونی روستای باغشجرد و در نزدیکی مظهر قنات روستا قرار دارد. پلان اصلی بنا به سبک چهارتاقی است که امروزه به غیر از ورودی شرقی سایر ورودی­ها مسدود شده و به شکل تاقنما درآمده­اند. در ضلع شمالی بنا یک رشته پلکان تعبیه شده که دسترسی بر بام بنا را میسر می­سازد. در طرفین ورودی نیز دو حجره وجود دارد که یکی از آنها مسدود و یکی باز است. ورودی از طریق ایوانی به عرض حدود 3 متر به گنبدخانه راه پیدا می­کند. ایوان بنا با قوس نیمدور پوشش داده شده و تمام فضای داخلی آن با گچ اندود شده است. بر بالای در ورودی بنا یک طاق­نمای کوچک تعبیه شده که در طرفین آن با گچبری تصویر دو آهو نقش شده و به طور ضمنی به مفهوم «ضامن آهو» اشاره دارد. گنبدخانه فضایی است مربعی شکل به ابعاد 20/5×20/5 که به کمک چهار فیلپوش در بالا به هشت ضلعی تبدیل و بر فراز آن گنبدی استقرار یافته است. ارتفاع بنا تا زیر گنبد 7 متر است. نمای داخلی بنا اندود شده و بر اندود گچ نقوش متنوع گیاهی، هندسی و کتیبه­هایی به رنگ قرمز اخرایی، آبی لاجوردی، و سبز روشن نقاشی شده است. کتیبه­ها عمدتاً شامل ادعیه و آیات قرآنی است. در قسمت بالای دیوار و بر افریز به خط ثلث بر زمینه لاجوردی «آیه الکرسی» نوشته شده و در پایین آن انواع ترنج­های هندسی با نقوش گیاهی و ادعیه و زیارت نامه­ها نوشته شده است. از جمله بر جرز جنوبی ورودی بنا دعای «زیارت جامعه کبیره» در چند ردیف بر روی هم در داخل نوارهای موازی افقی نوشته شده که بخش زیادی از آن در اثر اصطکاک، نصب کلید و پریز برق و سایر عوامل پاک شده است. این کتیبه نیز به خط ثلث بر زمینه لاجوردی نوشته شده و اطراف کتیبه به رنگ قرمز اخرایی قلمگیری شده است. تمام اندود گچ زیر گنبد نیز با نقوش زیبای گیاهی به رنگهای مذکور تزیین شده است. متأسفانه امروزه به دلیل رطوبت زدگی و عدم رسیدگی به بنا بخش قابل توجهی از اندود و نقاشی­های زیبای داخل بنا فروریخته و در صورت بی توجهی در چند دهه آینده به کلی این تزیینات نابود خواهد شد. طرح کلی پلان بنا و نیز جزییات تزیین داخلی و شیوه اجرای نقوش و کتیبه­ها با رنگ­های طبیعی شامل آبی لاجوردی، قرمز اخرایی و ... از هر نظر با بنای آرامگاه امامزاده حمزه موسی در روستای دهنۀ شیرین مشابه است. هر دوی این بناها با توجه به شیوه تزیین و نقوش و کتیبه­ها و سبک معماری به دوره صفوی تاریخ­گذاری می­شوند.

کتیبه « آیه الکرسی» بر افریز و بخشی از «زیارت جامعه» (بسم الله الرحمن الرحیم السلام علیکم یا اهل بیت النبوه و موضع الرساله و مختلف الملائکه و مهبط الوحی و معدن الرحمه و ... ) بر جرز ورودی بنا به خط ثلث نوشته شده که بخش اعظم آنها فرو ریخته یا ناخوانا شده است.این بنای زیبا متاسفانه به علت کم توجهی درحال از بین رفتن است امیدواریم مسولان میراث تدابیری در جهت حفظ و مرمت آن بیندیشند